زینب گورجانلی روزنامه نگار معروف ترکیه‌ای در تازه‌ترین سرمقاله خود به توافق مسکو و آنکارا بر سر ادلب پرداخته و در تارنمای سوزجو می‌نویسد:

 

توافق جدیدی که در رابطه با ادلب در مسکو حاصل شد و یا از سوی روس‌ها به ترکیه دیکته و تحمیل شد، به معنای واقعی یک شکست دیپلماتیک است. چطور؟

 

جزئیات قضیه به شرح زیر می‌باشد:

 

نه آتش بس بلکه متوقف شدن فعالیت‌های نظامی: هرچند اردوغان عبارت آتش بس را بکار برد، اما در متن توافق عبارت"آتش بس-Ceasefire" بکار برده نشده است. به جای عبارت آتش بس عبارت"توقف فعالیت‌های نظامی" بکار برده شده است. در اینجا منظور از "فعالیت نظامی" فعالیت نیرو‌های نظامی مشروع در منطقه یعنی ارتش‌های روسیه، ترکیه و بشار اسد (سوریه) است. حتماً خواهید گفت، در حالیکه دولت ترکیه بشار اسد را به رسمیت نمی‌شناسد، چنین چیزی چطور ممکن خواهد بود؟ نگران نباشید، زیرا روس‌ها این مشکل را نیز حل و فصل کردند...

 

هرچند اردوغان پیوسته از دولت سوریه به عنوان{رژیم}نام می‌برد، اما شما حرف او را باور نکنید. به گونه‌ای که روس‌ها با دادن متن توافق آتش بس به دست مولود چاوش اوغلو، وزیر امور خارجه ترکیه برای قرائت آن به زبان ترکی، علناً او را وادار به قرائت عبارت "جمهوری عرب سوریه" که در این متن جای دارد کردند. در واقع "جمهوری عرب سوریه" نام رسمی کشور تحت مدیریت بشار اسد در نزد سازمان ملل متحد می‌باشد. یعنی روس‌ها با توافق مسکو، ترکیه را به کشوری که دولت بشار اسد را به رسمیت می‌شناسد، تبدیل کردند. (سخنان اردوغان در مسکو که به دلیل باز ماندن میکروفون سهواً پخش شد مبنی بر اینکه: "آیا اسد اطلاع دارد؟ "، نیز حاکی از همین امر است.)

 

روسیه کنترل ۲ بزرگراه استراتژیک M-۴ و M-۵ که از اهمیت کلیدی برخوردار هستند را از دست ترکیه گرفت...

 

در واقع به موجب توافق سوچی که در سال ۲۰۱۸ به امضا رسید، وظیفه بازکردن اتوبان‌های M-۴ و M-۵ بر عهده ترکیه که در منطقه مراکز دیدبانی تشکیل داده است، سپرده شده بود. اما با توافق جدیدی که در مسکو به امضا رسید، این وظیفه از ترکیه پس گرفته شد.

 

در واقع ارتش بشار اسد در جریان حملات اخیر در آن منطقه، کنترل اتوبان M-۵ را به دست گرفته بود. اما کنترل برخی از مناطق مسکونی واقع در مسیر اتوبان M-۴ بین جهادگران تحت حمایت ترکیه و ارتش بشار اسد، پیوسته دست عوض می‌کرد. روسیه با ایجاد منطقه گشت زنی مشترک، در واقع مانع از عهده داری مسئولیت بازکردن M-۴ توسط ترکیه شد و گفت: "من خود این اتوبان را باز می‌کنم".

 

در نهایت امر بزرگترین آرزوی اسد و روسیه تحقق یافت و دو اتوبانی که دو شهر بزرگ سوریه را به یکدیگر متصل می‌کند باز شد. وسعت مناطق تحت کنترل جهادگران در ادلب به نیمی از وسعت قبلی آن کاهش یافت.

 

ماده مربوط به عملیات گشت زنی مشترک در مسیر اتوبان M-۴ در توافق مسکو، نمونه بارزی از مهندسی دیپلماتیک روسیه است. منطقه عملیات گشت زنی مشترک و مناطقی که با عمق ۶ کیلومتر در شمال و جنوب اتوبان M-۴ در نظر گرفته شده است، رسماً بر روی جهادگران تروریست بسته می‌شود. در سایه منطقه عملیات گشت زنی مشترک، ارتباط منطقه واقع در جنوب اتوبان M-۴ با مرز ترکیه کاملاً قطع می‌شود. ولی در این منطقه جهادگران که از سوی نیرو‌های دولت بشار اسد محاصره شده و امکان دریافت حمایت لجستیکی از سوی ترکیه را نیز نخواهد داشت، چقدر می‌توانند مقاومت کنند؟ حداکثر شاید یک هفته...

 

پوتین از زیر عبا چماق نشان داد

 

از آنجایی که همه به جزئیات توافق متمرکز شده بودند، هیچ کس متوجه نشد، اما یک جمله پوتین در سخنان وی بسیار جلب توجه کرد. وی از حمله جهادگران تروریست با استفاده از موشک انداز‌های چند لوله‌ای به پایگاه هوایی حمیمم روسیه در سوریه خبر داد. طرح چنین جزئیاتی در سطح رئیس جمهور بسیار معنی دار است. در واقع پوتین با اشاره به انجام این حمله با استفاده از سلاح‌های پیشرفته، با یک اسلوب دیپلماتیک سؤالی مبنی بر اینکه: "جهادگران تروریست این سلاح‌ها را از کجا تأمین کرده اند؟ " را مطرح کرد. بی شک در اینجا مظنون مشخص است (ترکیه).

 

مراکز دیدبانی ترکیه در ادلب ناکارامد شد...

 

اردوغان اعلام کرد که مراکز دیدبانی ترکیه در ادلب همچنان باقی خواهد ماند. ولی بر اساس توافق جدید، اغلب این مراکز تا حدود زیادی ناکارآمد شد. زیرا با پیشروی ارتش بشار اسد در منطقه، اغلب ۱۲ مرکز دیدبانی ترکیه در مناطق تحت کنترل ارتش بشار اسد ماند. دولت بشار اسد به این مراکز حمله نخواهد کرد. (توقف فعالیت‌های نظامی در اینجا اعتبار خواهدداشت)، اما مراکز دیدبانی ترکیه در مناطق تحت کنترل گروه هیأت تحریر شام و جهادگران تروریست واقع در نزدیکی مرکز ترکیه با خطر بزرگی مواجه هستند. توافق دولت حزب عدالت و توسعه با روسیه و به رسمیت شناختن دولت سوریه توسط آن در واقع پر و بال جهادگران تروریست در ادلب را شکست. امیدوارم این گروه‌های تروریستی در صدد گرفتن انتقام این اقدام دولت حزب عدالت و توسعه از سربازان ترک مستقر در مراکز دیدبانی ترکیه بر نیایند.

 

راحتی ناشی از شکست دیپلماتیک ...

 

رهبر حزب عدالت و توسعه و تیم وی، شکست خود بر سر میز مذاکرات در مسکو را به عنوان پیروزی ترکیه نشان می‌دهند. دولت حزب عدالت و توسعه که درعرصه سیاست خارجی در تنگنا قرار گرفته و در داخل با بحران اقتصادی کلنجار می‌رود، برای نجات از این وضعیت به روش‌های نظامی متوسل شده بود؛ لذا ماجراجویی دولت حزب عدالت و توسعه در ادلب را نیز می‌توان به عنوان تلاشی برای کسب مجدد حمایت پایگاه مردمی حزب عدالت و توسعه از اردوغان نه به عنوان رئیس جمهور بلکه به عنوان فرمانده ارشد قوای ترکیه که گویا با انجام عملیات‌های برون مرزی حماسه آفرینی می‌کند، ارزیابی کرد.

 

بدین ترتیب دیگر نیازی به تلاش برای ایجاد یک حاکمیت انفرادی از طریق تعیین سرپرست (قیم) در مناطقی که حزب حاکم حمایت مردمی را از دست داده است و یا لغو مصونیت نمایندگان مخالف در مجلس باقی نخواهد ماند. بدین ترتیب مسیر اتخاذ تدابیر کلی‌تر از سوی اردوغان برای خفه کردن صدا‌های مخالف درکشور با توسل به موقعیت وی به عنوان "فرمانده ارشد قوا" و با نطق‌هایی در راستای "دفاع از میهن" فراهم می‌شد. شکست دیپلماتیک رهبر حزب عدالت و توسعه و تیم وی در مسکو، فعلاً مانع از تحقق این احتمال شد. در سایه شکست دیپلماتیک رهبر حزب عدالت و توسعه و تیم وی در مسکو، نیرو‌های نظامی ترکیه نیز از یک شکست بی، چون و چرا در ادلب نجات یافتند و خدا را شکر که در ادلب تپه شهدا خالی خواهند ماند.