پایگاه خبری تحلیلی دلستانه:

محسن شاهین، وکیل پایه یک دادگستری در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، در خصوص بازدارندگی مجازات اعدام اظهار کرد: عامه و عموم مردم سلب حیات را اعدام می‌دانند در حالیکه در نظام حقوقی کشور روش سلب حیات که به عنوان یک مجازات است، در تعزیرات، حدود و قصاص متفاوت است و باید از یکدیگر تفکیک شود.

وی با طرح این سوال که افزایش وقوع جرم صرفاً به این دلیل است که بازدارندگی مجازات اعدام از بین رفته است؟ گفت: یکی از مباحثی که این اواخر در جامعه مطرح می‌شود، موضوع عدم بازدارندگی مجازات اعدام است؛ عواملی وجود دارد که موجب افزایش مجازات شده اما به طور کلی با تحقیقاتی که صورت گرفته، این نظر وجود دارد که مجازات سلب حیات کارکرد خود در نظام قضایی از دست داده است و نمی‌شود به عنوان مجازاتی که دارای قطعیت است و می‌تواند باعث کاهش وقوع جرم شود، به آن نگاه کرد.

این وکیل پایه یک دادگستری ادامه داد: مجازات اعدام کارکرد خود را از دست داده و باید فکری به حال آن کرد و جایگزین‌های این مجازات را در نظر گرفت.

شاهین با بیان اینکه قانون جامع و کاملی در مورد قوانین کیفری وجود ندارد، گفت: بهترین راهکار برای پی بردن به اوضاع یک کشور، بررسی و مطالعه قانون مجازات آن کشور است؛ ما وقتی قوانین کیفری ایران را بررسی می‌کنیم، متوجه خواهیم شد که یکی از ایرادات قوانین کیفری، محدود بودن مجازات‌ها در قانون مجازات اسلامی است و تکیه بر این چند مجازات در جامعه مشکلات عدیده‌‎ای را به وجود خواهد آورد.

وی بیان کرد: دلیل دید منفی مردم به قانون مجازات، این است که در کشور ما افراد از حقوق خود بی‌خبر هستند، یعنی ما به این موضوع که افراد جامعه باید از مقررات کیفری جامعه آگاه باشند، غافل هستیم و این آموزش در کشور ما فراموش شده است.

این حقوقدان اظهار کرد: در حال حاضر این امکان وجود ندارد که مجازات سلب حیات برداشته شود، چون قانون‌گذار نمی‌تواند هیچ‌گونه دخل و تصرفی در حدود الهی و قصاص داشته باشد و آنها از قرآن استنباط شده است و امکان تغییر آن وجود ندارد مگر آن که پژوهشگران دینی و مراجع تقلید بتوانند با به کارگیری فقه پویا این مجازات را تعدیل کنند، اما در باب تعزیرات یکی از استدلال‌هایی که می‌تواند به این موضوع کمک کند، این است که مجازات تعزیری نباید بیشتر یا به میزان مجازات حدی باشد؛ بر همین اساس ما می‌توانیم از همین قاعده استفاده کنیم و در جرائمی مثل مواد مخدر و اخلال در نظام اقتصادی که تعزیری هستند مجازات اعدام را کاهش دهیم.

شاهین با بیان اینکه ما باید جایگزینی برای مجازات سلب حیات در نظر بگیریم اما این موضوع نیاز به کارشناسی دارد، گفت: شرایط جرائم مختلف را که مجازاتشان حبس ابد است، از حیث ارتکاب و از لحاظ ویژگی مجرمانی که این جرائم را مرتکب می‌شوند، باید بررسی کنیم و باید کارشناسی شود که در قتل عمدی که به صورت اتفاقی واقع می‌شود، قصاص نفس و سلب حیات چقدر می‌تواند بازدارنده باشد.

وی ادامه داد: ما باید فرهنگ جامعه، شرایط، اوضاع و احوال اقتصادی و وضعیت دینی جامعه را در نظر بگیریم و بررسی کنیم و مجازات‌هایی به صورت تدریجی جایگزین مجازات سلب حیات شود. الزاماً نباید مجازات جایگزین اعدام، حبس ابد باشد، ‌اگر صرفاً این دیدگاه ما باشد که مجازات اعدام حذف شود و مجازات حبس ابد جایگزین آن شود، باز هم به بی‌راهه رفته‌ایم.

این وکیل پایه یک دادگستری به نقش فضای مجازی در حقوق نیز اشاره کرد و گفت: فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی در عدم مجازات مرتکب و مجازات مرتکب نقش پررنگی دارند؛ اگر جامعه‌ای نسبت به اجرای یک مجازات با مرتکب احساس همدردی و ترحم کند، یعنی اجرای آن مجازات نه تنها هیچ اثر مثبتی در جامعه ایجاد نکرده بلکه آثار مخربی را برای آن جامعه در آینده ایجاد خواهد کرد و مجازات کارکرد اصلی خود را از دست می‌دهد و آن رفتاری که مجازات برای آن در نظر گرفته شده، برای مردم ناهنجاری محسوب نمی‌شود و هنجار به حساب می‌آید.

شاهین گفت: نظام عدالت کیفری، قوه قضاییه، مجلس شورای اسلامی و به طور کلی نظام جمهوری اسلامی برای اینکه بتواند مجازات سلب حیات را به صورت مؤثر در کشور اعمال کند، نیازمند این است که از کارشناسان و متخصصان در این خصوص استفاده کند و بررسی کند که سلب حیات چقدر می‌تواند بازدارنده باشد؛ همچنین دید جامعه نیز در نظر گرفته شود که جامعه نسبت به این مجازات‌ها چه واکنشی نشان می‌دهد و اگر دید جامعه نسبت به این مجازات تغییر کرده باشد، این مجازات هیچ اثر بازدارنده‌ای نخواهد داشت.

وی با بیان اینکه تصمیمات ما نباید هیجانی و بدون کارشناسی باشد،‌ گفت: دامنه مجازات سلب حیات باید در جامعه کاهش یابد و براساس دیدگاه‌ها به صورت تدریجی و با کارشناسی این مجازات کاهش یابد.